Adım atarken ayak topuğunuzun üzerinde şiddetli bir ağrı hissediyorsanız sorununuz "topuk dikeni" olabilir. Bu yazımızda topuk dikeni nedir ve topuk dikeni tedavisi nasıl yapılır konularına değineceğiz;

Topuk Dikeni Nedir?

Topuk dikeni, topuk kemiğindeki doku zedelenmesi nedeniyle topuk üzerinde oluşan sertleşme ve kireçlenmedir. Bu rahatsızlığın ismi topukta oluşan bir kemik çıkıntısını çağrıştırsa da topuk dikeni, plantar fasia olarak adlandırılan ayak tabanını kaplayan kas dokusunun kısalığı nedeniyle oluşur. Topuk dikeni tıp dilinde "Plantar fasiit" olarak adlandırılır.

Ayak altında, parmaklardan topuğa uzanan kas dokusunun çeşitli nedenlerle gerilmesi ya da zedelenmesi sonucu kasların topuk kemiğine bağlandığı noktada iltihaplanma oluşur. Bu iltihaplanma nedeniyle dinlenme esnasında ağrı görülmez fakat hareket esnasında ayak topuğunda batma hissine benzer şiddetli ağrılar oluşur. Plantar fasiit erken tedavi edilmezse topukta zedelenme artar ve iltihaplı bölgede kireçlenme başlar ve kemiksi bir yapı oluşur.  

Topuk Dikeni Neden Olur?

Topuk dikeni her yaş grubundan insanda görülebilir, daha çok orta yaşlı kadınlarda ve erkeklerde rastlanan bir hastalıktır. Genelde kilosu normalin üstünde olan kadınlarda daha sık rastlandığı gözlemlenmiştir. Topuk dikeninin nedenleri arasında en yaygınları fazla kilo, ayak kaslarını aşırı zorlama ve ayak tabanında bozukluklardır, bunların dışındaki nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Uzun yürüyüşler yapmak kişiyi risk altına sokabilmektedir, özellikle alışık olmadığınız zeminlerde koşu, yürüyüş yapmak sıkıntı yaratabilmektedir,
• Spor ayakkabınızın içindeki astar iyi değilse topuk dikenine neden olabilir,
• Aşil tendonu gerginliği ayak bileğinizi esnetme kabiliyetinizi azaltarak ayak taban dokunuzu zedelemenize neden olabilir, 
• Uzun süre yüksek topuklu ayakkabı kullanmak, Ayağa küçük gelen ayakkabılar giymek, sert zeminlerde yalın ayak yürümek de topuk dikeni hastalığına yol açabilir,
• Diyabet hastalarının da risk altında olduğunu belirten kaynaklar bulunmaktadır.

Topuk Dikeni Tedavisi Nasıl Yapılır?

• Topuk dikeni rahatsızlığınız varsa öncelikle doktorunuza mutlaka danışmanızı ve doktorunuzun önereceği topuk dikeni egzersizlerini yapmanızı öneririz. Bazı kas esnetme hareketleri topuk dikenine iyi gelecektir, yukarıda belirttiğimiz gibi topuk dikeni aşil tendonu gerginliği olan kişilerde görülebilir ve esneme hareketleri aşil tendonunuzu gevşetmeye yardımcı olacaktır.
• Doktorunuz tarafından verilecek bir anti-inflamatuar (İltihap önleyici) ilaç da topuk dikeni tedavisi için faydalı olacaktır.  
• İstirahat etmek topuk dikeni tedavisi için en iyi çözümlerden birisidir. Dilerseniz sorunlu bölgeye günde 2-3 defa 15-20'şer dakikalığına buz masajı uygulayabilirsiniz. Bu dönemde özellikle tempolu koşu ve hızlı yürüyüşlerden kaçının. Ancak yavaş yürüyüşler ve doktorunuzun önereceği egzersizler topuk dikeni rahatsızlığınıza iyi gelecektir.
• Ayakkabılarınızın içine bu rahatsızlık için özel olarak kullanılan topuk dikeni yastığı yerleştirebilirsiniz.
• Eğer ağrılarınız geçmiyorsa sargıya (atel) veya alçıya da ihtiyacınız olabilir. 
• Topuk dikeni için son yıllarda şok dalgası tedavisi (extracororeal shock wave therapy) de uygulanmaktadır ancak bu tedavinin ne kadar işe yaradığı hakkında tartışmalar söz konusudur.

Bu yöntemler ile büyük oranda rahatsızlığın giderildiği görülmüştür. 

Topuk Dikenini Önlemek İçin Ne Yapılmalı?

Egzersiz yaptığınız ayakkabılarınızı sık sık değiştirmenizi, ayakkabı alırken ayak sağlığına zarar vermeyecek ürünler seçmelisiniz. Kaliteli malzemelerden yapılmış, bilinen markaların ürünlerini seçmek daha doğru olacaktır.düzenli olarak aşil tendonunuzu esnetecek egzersizler yapmanızı ve sert zeminlerde egzersiz yapmaktan kaçınmanızı öneriyoruz. Bunun yanı sıra eğer fazla kilonuz varsa kilo vermek de iyi bir çözüm olacaktır.

Topuk dikeni önleme ve tedavi yöntemlerine rağmen ağrılarınız azalmıyorsa bu bölgeye cerrahi müdahale gerekebilir. Rahatsızlığınızı farkettiğiniz günden itibaren teşhis ve tedavi için bir ortopedi uzmanına görünmeyi ihmal etmemelisiniz.